De sociale zekerheid biedt zelfstandigen slechts een beperkte bescherming tegen inkomensverlies door arbeidsongeschiktheid (zie hoger). Gelukkig is het sociale vangnet voor zelfstandigen sedert 2018 almaar verstevigd. Zo hebben arbeidsongeschikte zelfstandigen sinds 1 juli 2019 vanaf de eerste ziektedag recht op een uitkering, wanneer ze langer dan een week arbeidsongeschikt zijn. Ook de bedragen zijn hoger geworden.

Men kan zich beschermen tegen inkomensderving en oplopende ziektekosten met een verzekering gewaarborgd inkomen en een hospitalisatieverzekering. Zowel ziekenfondsen als privé-maatschappijen bieden diverse mogelijkheden.

Vrij Aanvullend pensioen (VAPZ) 

De interessantste manier waarop zelfstandigen hun karige pensioentje kunnen aandikken, is het Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen (VAPZ).

Hiervoor komen zelfstandigen in hoofdberoep in aanmerking, en dit voor zover ze hun gewone sociale bijdragen betalen.

Let wel: een zelfstandige in bijberoep kan geen VAPZ afsluiten zolang hij nog voorlopige bijdragen als starter betaalt. Als zelfstandige in bijberoep kun je alleen een VAPZ afsluiten als je inkomen van drie jaar geleden even hoog was als de drempel voor een hoofdberoep.

De VAPZ-premies moeten, net als de sociale bijdragen, gestort worden aan het sociaalverzekeringsfonds. Het systeem is soepel: je kunt zelf beslissen hoeveel je stort, al zit er wel een limiet op. Het maximumbedrag is wettelijk beperkt tot 8,17% van je netto belastbaar inkomen, met voor 2023 een maximum van € 3.859,40. De betaalde bedragen zijn fiscaal aftrekbaar: je kunt ze inbrengen als beroepskosten, waardoor je minder belastingen en sociale bijdragen betaalt.

Er bestaat ook een sociaal VAPZ: dat is een VAPZ uitgebreid met een verzekering tegen arbeidsongeschiktheid en invaliditeit. De maximumbijdrage voor een sociaal VAPZ is 9% van het netto-jaarinkomen, met voor 2022 als maximum € 4.440,43. Vanaf de zevende maand arbeidsongeschiktheid wordt de VAPZ-premie verder door de verzekeringsmaatschappij betaald, en vanaf de dertiende maand ontvang je een maandelijkse rente. Sinds 1 januari 2018 geniet je ook van een aanvullende vergoeding bij wettelijke moederschapsrust. De maximumbijdrage voor de sociale pensioenovereenkomst ligt 15% hoger dan voor het gewone VAPZ. Je kunt dus méér pensioenkapitaal opbouwen. Je fiscaal en sociaal voordeel ligt ook hoger dan bij een gewone VAPZ.

Dat je je goed verzekert voor schade aan woning of voertuig, ligt voor de hand. Let er als freelancejournalist wel best op dat je ook je werkmateriaal verzekert tegen beschadiging, verlies of diefstal. De meeste verzekeringsmaatschappijen komen hiervoor in aanmerking.

Je klassieke burgerlijke aansprakelijkheid (voor schade die je zelf veroorzaakt) kun je indekken met een gezinsverzekering. Maar journalisten lopen ook het risico in hun beroepsleven fouten te begaan met schade voor een ander tot gevolg. Denk aan een onterechte naamsvermelding, een onbewezen beschuldiging, een beledigend beeld, schade die je per ongeluk berokkent aan de apparatuur van een collega …

Een goede verzekering BA beroep en uitbating (met inbegrip van rechtsbijstand) is daarom geen overbodige luxe, zeker voor freelancers.

De VVJ biedt haar leden een groepsverzekering voor beroepsaansprakelijkheid en de bijhorende rechtsbijstand aan. Voor een jaarpremie van € 350 ben je royaal gedekt voor advocatenbijstand bij eventuele schadeclaims of klachten én voor een eventuele schadevergoeding die je zou moeten betalen. Ga naar onze www.journalist.be of contacteer het VVJ-secretariaat voor meer informatie.