Informatie weergeven
De pers is vrij, dat is het uitgangspunt in onze democratie. Het principe is zowel rechterlijk als in de eigen beroepsethiek verankerd. De botsing van meningen is een wezensmerk van de persvrijheid en de vrijheid van meningsuiting. Op basis van de beginselen in de code van de Raad voor de Journalistiek, wordt aan redacties ‘een maximale vrijheid van informatie, commentaar en kritiek’ gegarandeerd. Rekening houdend met het feit dat een journalist neutraal informeert, strevend naar de waarheid.
Vlaamse nieuwsmedia doen uitermate hun best om onafhankelijk en waarheidsgetrouw te informeren, vanuit een beroepsethisch kader. Niet vanzelfsprekend in tijden van digitalisering, waarbij sociale media de frontlinie uitmaken. Nieuwsartikels worden extra onder de loep genomen en beschuldigingen van ‘fake news’ of gekeurde verslaggeving zijn nooit ver weg. In welke mate bericht de Vlaamse journalist waarheidsgetrouw? Worden er fouten gemaakt, en hoe voorkomen we die best? We maken de balans op met enkele concrete tips.
Correct informeren
Een journalist schrijft zijn informatie zoveel mogelijk toe aan een bron, die in de berichtgeving zoveel mogelijk genoemd wordt. Zeker wanneer de belangen veelvuldig en tegenstrijdig zijn, stelt die vereiste zich. Voor het correct informeren van het publiek, is het van groot belang dat men eerlijk meldt wie wat heeft gezegd: politicus X of Y, een parketwoordvoerder of een advocaat, een verdachte of een slachtoffer… Door gebruik te maken van citaten en interviews beklemtoont men dit gegeven.
Journalisten kunnen welteverstaan ook werken met bronnen die ze niét noemen in hun berichtgeving. Journalisten gebruiken dan vaak uitdrukkingen als ‘in politieke kringen’ of ‘uit politiebronnen vernemen we’. Het Europees Hof voor de Mensenrechten beschouwt dit als een essentieel onderdeel van de vrijheid van informatie. Toch is het raadzaam dat informatie van een bron die anoniem wil blijven, niet vrijgegeven wordt vooraleer ze door een andere bron bevestigd is. De journalist beschouwt informatie uit anonieme bron dus best als een startpunt voor verder onderzoek, vooraleer hij publiceert.
Hoe dan ook hebben journalisten de deontologische plicht en ook het wettelijke recht om hun vertrouwelijke bronnen te beschermen.
Wanneer de journalist zelf zulke beschuldigingen uitbrengt, contacteert hij in principe de betrokkene vóór publicatie of uitzending en biedt de kans om te reageren.
Dat is ook aangewezen wanneer hij personen aan het woord laat die ernstige beschuldigingen uitbrengen. Als er in zulke gevallen gegronde redenen zijn om vooraf geen wederhoor te verlenen of als het praktisch niet mogelijk is, contacteert hij de betrokkene achteraf.
De journalist geeft de betrokkene een redelijke termijn om te reageren.
Wederhoor ontslaat de journalist niet van zijn opdracht om zo waarheidsgetrouw mogelijk te berichten en zijn bronnen kritisch te benaderen.
Verwijzingen naar officiële communicatie van parket of politie, of van gerechtelijke of sanctionerende instanties (zoals rechtbanken, tuchtcommissies, dopingtribunalen) vormen geen beschuldigingen zoals bedoeld in deze richtlijn.
Journalistenloket
Zennestraat 21
1000 Brussel
info@journalistenloket.be
02 777 08 40
Een initiatief van
Met steun van
